Wanneer ANGST een FOBIE wordt.................

Wat is een fobie?

Fobie komt van het Griekse woord fobos, wat angst of vrees betekend. Een fobie is niet een gewone angst, maar een ziekelijke angst voor bepaalde situaties of specifieke dingen. Het is een psychische aandoening, waarbij de angst niet meer in reële verhouding staat met de situatie of het object. De persoon met de fobie is zich wel bewust van het feit, dat de bedreiging niet zo groot is als de angst lijkt te vertellen, maar hij of zij kan zich er niet aan onttrekken.

Bekende fobieën zijn:

• Acrofobie of hoogtevrees , bang voor hoogten
• Agorafobie of pleinvrees, angst voor drukke openbare ruimtes
• Arachnofobie of spinnenfobie, angst voor spinnen
• Claustrofobie, angst voor kleine/nauwe ruimten
• Separatieangst, bang om te worden verlaten
• Smetvrees, bang voor vuil
• Sociale fobie, angst bij sociaal contact

Wanneer iemand altijd angstig is en niet in alleen in bepaalde situaties of voor bepaalde dingen, noemen we het geen fobie, maar een gegeneraliseerde angst of paniekstoornis.

Hoe kun je de verschillende fobie ’s indelen?

• Agorafobie: is in het algemeen gezegd, de angst om een vertrouwde en veilige omgeving te verlaten. Dat kan zijn een angst voor open ruimten of situaties waarin veel mensen bij elkaar komen. Ook angst om in verlegenheid gebracht te worden of niet 'terug te kunnen keren' en angst voor reizen (bijvoorbeeld met trein, bus enz.) kan deze angst veroorzaken.
• Sociale fobie, is een angst voor alledaagse sociale contacten en gebeurtenissen, zoals een feestje, vergaderingen, boodschappen doen en soms telefoneren. Deze mensen kampen met grote onzekerheid en verlegenheid. Ze zijn bang voor afwijzing, commentaar of kritiek, pesten en uitlachen.
• Enkelvoudige fobie wordt ook wel specifieke fobie genoemd. Hierbij beperkt de angst zich, zoals de naam al doet vermoeden, tot specifieke situaties, objecten of zelfs mensen. Voorbeelden hiervan zijn: hoogtevrees, bang voor onweer, spinnenfobie, bloosangst, trilangst, angst om te stotteren.

Hoe ontstaat een fobie?

Iedereen kan een fobie ontwikkelen, maar sommige mensen zijn er gevoeligere voor dan anderen, dit heeft voor een deel een genetische basis . Een fobie ontstaat vaak door de associatie met een angstige of traumatische ervaring. Een kind dat eens heel erg geschrokken is van een spin of het onweer, kan daar een fobie aan over houden. Vaak gaan deze fobieën, ook weer vanzelf over als het kind ouder wordt en andere ervaringen op doet. In de pubertijd ontstaan vaak sociale fobieën, doordat de groepsdruk in die leeftijd erg hoog is. Je moet aan zoveel verwachtingen voldoen om erbij te horen. Iemand die een traumatische ervaring heeft, bijv. een auto-ongeluk, kan daar ook een fobie, zoals bijv. rij angst aan over houden.

Wanneer heet het een fobie en niet meer een angst?  

Wanneer er sprake is van een of meerdere van de volgende symptomen: hyperventilatie, paniekaanvallen, vermijdingsgedrag, beperking in het functioneren en in de beleving van plezier of geluk , is er sprake van een fobie.
Bij vermijdingsgedrag ontloopt de persoon de situaties waarin hij of zij de angst voelt. Vermijding kan op de lange termijn voor verergering zorgen en houdt de fobie in stand.

Wie krijgt een fobie?

Van elke vijf mensen heeft gemiddeld een persoon in zijn of haar leven te maken met niet reële angsten, bijv. hoogtevrees bovenop een ladder of een benauwd gevoel in de lift. Daarvan ontwikkeld ongeveer een van de tien een fobie. Dat is dus 1 van 50 mensen, dat is best veel.

Pieter Frijters, specialist in het behandelen van mensen met fobieën, stelt naar aanleiding van een onderzoek, naar het opleidingsniveau van 25.000 patiënten, dat slimme mensen sneller last hebben van een fobie. Tachtig procent van zijn patiënten heeft een universitaire of hoger beroepsopleiding genoten. Volgens Frijters hebben de angsten om te vliegen, auto te rijden of in een kleine ruimte te verkeren alles te maken met fantasie: "Het lichaam reageert vijftig keer sneller op onbewuste beelden dan op dingen die je bewust waarneemt. Slimmere mensen verwerken sneller informatie en creëren daarmee beelden in hun hoofd: een soort film met alles wat zou kunnen gebeuren. Daardoor worden de angsten, die onbewust zijn, uitvergroot en zijn ze dus vatbaarder voor fobieën.

Hoe kom je er weer vanaf?  

Veel mensen schamen zich voor hun fobie en proberen het daarom voor de buitenwereld te verbergen, hierdoor laten zij zich ook niet behandelen en duurt de fobie langer en kan vaak erger worden. Heel soms gaat een fobie spontaan over, bijv. bij kinderen, maar meestal is er een therapie nodig. De mensen weten dat hun angst irrationeel is, maar kunnen het niet door wilskracht alleen overwinnen, een angst kun je wel vaak zelf onder controle krijgen.

Vaak kom je voor behandeling terecht bij een psycholoog en wordt er gewerkt met: Gedragstherapie. De behandeling bestaat dan uit confrontatie, door onder professionele begeleiding de confrontatie aan te gaan met de angst, zal de intensiteit verminderen. Door de angst regelmatig onder ogen te zien, ontstaat er een soort gewenning, de emotionele lading of spanning wordt verminderd en de angst wordt weer hanteerbaar of verdwijnt.
Bij cognitieve therapie zet de therapeut vraagtekens bij de negatieve voorstellingen over het gevaar van de fobie uitgaat. Door steeds de dreiging te elimineren en in twijfel te kan de angst oplossen.
Soms worden er medicijnen voorgeschreven om de symptomen van angst te verminderen, zoals angstremmers en antidepressiva . Daardoor wordt het proces om anders te kunnen denken over een fobie versneld, maar door vermindering van de emotie, vertraagt het de uitwerking van technieken.
Een heel andere benadering is de techniek: EMDR, Eye Movement Desentisation and Reprocessing.